Büyük bir projeyi bitirdiniz ya da hayalinizdeki eğitimi tamamladınız. Bu özel günün sonunda, gün içerisinde duyduğunuz bir eleştiri ya da hatanızın başkası tarafından düzeltilmesi aklınızdan çıkmıyor. Büyük bir başarı kazanmışken neden bir eleştiri ya da hata üstüne düşünüyor, başarımızı kutlamak yerine negatif şeylere yoğunlaşıyoruz? Bunun en büyük nedeni psikologlar tarafından açıklanıyor. Araştırmalara göre beynimiz olumlu olaylardan daha çok olumsuz olaylardan etkileniyor.
Olumsuzluk Yanılgısı Nedir?
Olumsuzluk yanılgısı nedir sorusunun cevabı da yukarıda bahsi geçen eğilimimizde yatıyor. Olumsuzluk yanılgısı, davranışlarımızdan ilişkilerimize, kararlarımızdan tercihlerimize dek hayatımızın birçok alanında ciddi etkilere sahip. İnsanlar olarak neredeyse hepimiz tüm etkileşimlerimizde negatif şeylerin daha çabuk farkına varıyor ve bunları unutmakta zorluk çekiyoruz. Bizler;
– Pozitif deneyimlerden daha çok travmatik deneyimleri hatırlıyoruz.
– Övgülerden çok hakaretleri hatırlıyoruz.
– Negatif uyaranlara daha güçlü tepkiler veriyoruz.
– Pozitif şeylerden çok negatif şeyler üstüne düşünüyoruz.
– Pozitif olaylardan çok negatif olaylara daha güçlü cevaplar veriyoruz.
– Kararlarımızı alırken olumlu bilgilerden çok olumsuz bilgileri göz önüne alıyoruz.
– Bir şeyi kaybetmek söz konusu olduğunda, bir şeyi kazanmanın söz konusu olduğu durumlardan daha çok motive oluyoruz.
– Kötü haberlere daha çok dikkat ediyor, pozitif haberlerden çok negatif haberlere inanıyoruz.
Olumsuzluk Yanılgısı Örnekleri
Olumsuzluk yanılgısı günlük davranış, düşünce ve eylemlerimiz üstünde düşündüğümüzden çok daha büyük bir etkiye sahip. Olumsuzluk yanılgısını birkaç örnekle pekiştirmek gerekirse;
– İş yerinde performansınızla ilgili yöneticilerinizden bir geri dönüş alıyorsunuz. Oldukça pozitif ve övgü dolu sözler duyduktan sonra, yöneticileriniz iyileştirebileceğiniz alanlara ve becerilere dikkat çekiyor. İyi bir geri dönüş aldığınız halde kendinizi kötü hissediyor ve iyileştirmeniz gereken şeyleri düşünmeden edemiyorsunuz.
– Eşiniz ya da sevgilinizle bir tartışma yaşadınız. Bu tartışmanın ardından kendinizi eşinizin kusurları üstüne düşünürken yakalıyorsunuz. Eşinizin iyi ve güzel yönlerini düşünmek yerine aklınızda tamamen onun eksikleri ve hataları var.
– Geçmişte arkadaşlarınızın arasında bir mesele nedeniyle küçük düşmüşseniz aklınız sürekli burada oluyor. Arkadaşlarınız yıllar önce yaşanan o olayı unutmuş olsa bile siz hatırlıyor ve bu utancı taşımaya devam ediyorsunuz.
Olumsuzluk Yanılgısı İle Baş Etme Yolları
Olumsuzluk yanılgısı farkında olmasak da hayatımızı fazlasıyla etkiler. Olumsuz yanılgısının etkileri, ilişkilerimizde ciddi anlamda hissedilir. Ayrıca karar alırken ve diğer insanlar hakkındaki yargılarımızda da olumsuzluk yanılgısı bizi istemediğimiz noktalara taşıyabilir. Hepimizin olumsuz olana yoğunlaşma eğilimi olsa da biraz çaba ile bu eğilimden kurtulmak elimizdedir.
-Olaylar, deneyimler ve insanlar hakkında kendinizle nasıl konuştuğunuz, olayları yorumlama şeklinizi etkiler. Kendinizle olumsuz konuşmayı bırakın. Olaylara olumlu yönden bakmayı, olumsuz ile olumlu şeyleri kıyaslayarak, olumsuz olanı kabul ederek olumlu şeylere odaklanmayı, iç sesinizle kendinize tekrarlayın. Geçmişteki olumsuz şeyleri kendinize hatırlatıp durmak yerine gelecekte yaşanabilecek olasılıklara konsantre olun.
– Düşüncelerinizi farklı bir şeye yönlendirin. Sürekli negatif şeyleri hatırlıyor, kötü olasılıkları düşünüyorsanız, dışarı çıkın, yürüyüş yapın, bir arkadaşınızla buluşun. Size iyi hissettiren, pozitif düşünmenizi destekleyen aktivitelere yönelin. Bu alanda kitaplar okuyun.
– Olumsuz hatıralar, uzun vadeli hafızamızda daha kolay depolanır. Olumlu hatıraları depolamak için biraz çaba göstermemiz gerekir. Olumlu hatıraları daha net hatırlamak için mutlu olduğunuz anlarda bir an durun ve bu anı içinize çekin. Bu anı hatırlamak istediğinizi ve hep hatırlayacağınızı kendinize söyleyin. Sık sık bu güzel anları hatırlayıp, zihninizde yeniden canlandırarak, uzun süreli hafızanıza yerleştirin.