Gün içerisinde kaç kere karar vermek zorunda olduğunuzu düşündünüz mü? Psikologlara göre bazen, gideceğimiz okulu seçmek, evlenmeye karar vermek gibi tüm hayatımızı etkileyecek büyük kararlar, bazen de öğle yemeğinde ne yiyeceğimiz, dolmuşa mı otobüse mi bineceğimiz gibi küçük kararlar olmak üzere günde binlerce karar veririz.
Bu kararlarımızın bazıları gerçekten akıllıca alınır, sonuçları bizler için iyi olur. Ancak bazen de aldığımız karar çok kötü bir sonuç doğurabilir. Örneğin öğle yemeği için seçtiğimiz yemek ya da gitmeye karar verdiğimiz üniversite bizim için hayal kırıklığı olabilir. Geçmişe dönüp aldığımız kararlara baktığımızda nasıl olup da böyle kötü kararlar aldığımıza şaşırırız. Örneğin neden yanlış kişiyle evlenmişizdir, neden ihtiyaçlarımızı karşılamayacak bir araç almayı seçmişizdir, neden bize hiç yakışmayan bir pantolona yüksek bir fiyat ödemişizdir.
Yaptığımız mantıksız ve kötü seçimler, aldığımız kararları daha yakından anlamak için kötü karar vermemize neden olan faktörleri sizler için bir araya getirdik.
- Zihinsel Kısa Yollar Sizi Kandırıyor Olabilir
Gün içerisinde binlerce karar verdiğimizi söylemiştir. Vereceğimiz her karar için uzun süre düşünmemiz, artı ve eksileri gözden geçirmemiz söz konusu olsaydı muhtemelen 24 saat bize yetmezdi. Zihnimiz bu zahmeti ortadan kaldırmak için kısa yolları kullanır ve bazen mantıksız sonuçlara ulaşır. Örneğin, bir ev alacaksanız ve ev alacağınız mahalledeki ortalama fiyatları biliyorsanız, evin fiyatını ancak bu rakamlar arasında ise normal ve kabul edilebilir bulursunuz. Beyniniz sahip olduğu bir bilgi ile yeni karşılaştığı bilgiyi dengelemeye çalışarak kısa yollarını çalıştırır böylece siz de mahallenizdeki evlerden daha ucuz bir evi, birçok eksi özelliğine rağmen satın almaya karar verebilirsiniz. Zihninizdeki kısa yolların sizi şaşırtmasına ve kötü kararlar almanıza izin vermemek için önce içinde bulunduğunuz durumun ve düşünme şeklinizin farkına varın. Örneğin bir şey alacağınızda ortalama fiyatlara değil, sizin isteğinizle örtüşen şeyin fiyat aralıklarına göz atın. Ortalama fiyatlara daha uygun diye isteklerinizi tam olarak karşılamayacak bir şeye para vermeyin.
- Kıyaslama Konusunda Kötüsünüz
Yeni aldığınız elektronik cihazın ya da bir kutu sütün fiyatının iyi bir fiyat olduğunu nasıl biliyorsunuz? Kutu sütün yağ oranı ve kalitesi ile diğerlerinin kalitesini, aynı zamanda fiyatını karşılaştırabiliyor musunuz? Elektronik cihazın bir önceki üretim olup olmadığına dikkat ediyor musunuz? Bazen yaptığımız alışverişler ve aldığımız kararlarda doğru kıyaslamaları yapamayabiliriz. Bir ürünü alırken tüm özelliklerini ve piyasa durumunu göz etmemiz, bir karar verirken enine boyuna düşünerek doğru ve bizim için en anlamlı kıyaslamayı yapabilmeliyiz. Ayrıca kıyaslamayı sonuç odaklı düşünerek hareket ettiğimizde daha kazançlı oluruz. Örneğin 75 liralık bir üründe 25 liralık indirim için diğer dükkana giderken, 1000 liralık bir üründeki 25 liralık indirim söz konusu olduğunda bu zahmete katlanmayız. Aslında her iki durumda da 25 lira kazanacak olmamıza rağmen yanlış kıyaslama yaptığımız için yanlış bir karar vermiş oluruz. Kıyaslama yaparken sonuçta elde edeceğiniz kazanca ve size getirisine odaklanın. Ayrıca sadece kazançla değil isteklerinizi ve ihtiyaçlarınızı ne kadar karşılayacağını da düşünerek karar verin.
- Çok İyimsersiniz
İyimser kişiler hayatlarının genelinde daha mutlu ve olumlu olsalar da karar alırken bu durum bir dezavantaja dönüşebiliyor. Örneğin iyimser bir kişi her zaman işin iyi yanını görüyor ve başına gelecek iyi şeylere yoğunlaşıyor. Oysa her kararın ve seçimin olumsuz sonuçlara evrilmesi de mümkün. İyimser kişiler bu olumsuz sonuçları görmek ya da bu sonuçların olasılığı üstüne düşünmeye eğilimli olmadıkları için kararlarını verirken hata yapabiliyorlar. İyimserliğinizi terk etmeden daha iyi kararlar vermek istiyorsanız objektif bir kişiden yardım alın. Bırakın sizin göremediğiniz negatif yönleri ve kötü olasılıkları o görsün. Bir süre sonra siz de aynı şekilde bu beceriyi edinebilirsiniz.
