Zihin sağlığının önemini, bizi, hayatımızı, sevdiklerimizi, kararlarımızı ve geleceğimizi nasıl etkilediğini sık sık dile getiririz. Peki sürekli bahsettiğimiz ve çok önemsediğimi zihin sağlığı nedir? Zihin sağlığı, bilişsel, davranışsal ve duygusal olarak iyi olmak, iyi hissetmektir. Zihinsel sağlığı yerinde tanımı bazen de spesifik bir zihinsel rahatsızlığa sahip olmamayı belirtmek için kullanılır.
Zihin sağlığımızın iyi olması en az fiziksel sağlığımız kadar önemlidir. Çünkü sağlıklı olmak ve iyi hissetmek bütünsel bir şeydir. Zihinsel sağlığın iyi olması, yaşadığımız sorunları, durumları ve hatta sağlık sorunlarını atlatmada bize avantaj sağlar.
Sık Rastlanan Zihinsel Rahatsızlıklar
Zihin sağlığımızı etkileyen rahatsızlıklar çok fazladır. Bu rahatsızlıkların kişide görülmesinde birçok risk faktörü rol oynar. İster zengin olalım ister yoksul, ister kadın olalım, ister erkek, ister genç olalım ister yaşlı hemen hepimizi zihinsel rahatsızlık sahibi olma riski taşırız. Amerika’da yapılan araştırmalara göre her 5 kişiden birinde zihinsel problemlere rastlanmaktadır. Bu zihinsel rahatsızlıklar ise 3 ana başlıkta sıralanabilir.
- Kaygı Bozuklukları
Kaygı bozuklukları, zihinsel rahatsızlıklar arasında en sık görülen bozukluklardandır. Farklı türde ve özellikteki kaygı bozukluklarında ortak belirti, kişilerin mantıkdışı ve gerçekdışı nedenlerle aşırı kaygı duyması sayılabilir.
Panik Bozukluk: Kaygı bozuklukları başlığındaki ilk madde panik bozukluktur. Panik bozuklukta kişi, aniden ve çok yoğun bir korku ve panik yaşar.
Fobiler: Fobiler, panik bozukluktan farklıdır. Kişi spesifik bir nesne, olay, kişi, yer ya da durumdan aşırı ve yoğun korku duyar. Binlerce tür fobi bulunur.
Obsesif Kompülsif Bozukluk: Kaygı bozuklukları arasında yer alan ve takıntı bozukluğu olarak da bilinen bu bozuklukta, kişi obsesyonlara, diğer bir deyişle takıntılı düşüncelere sahiptir. Bu obsesyonlardan kurtulmak için kompülsif yani tekrarlayan davranışlar gösterir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu: Kişinin yaşadığı travmatik bir olay sonrası, bu olayı anımsatan yer, durum ve kişilerden korkması bu tetikleyicilerle karşılaştığı zaman yaşadığı yoğun kaygı durumuna TSSB adı verilir.
- Duygudurum Bozuklukları
Duygudurum bozuklukları adından anlaşılacağı üzere, kişinin normal ve dengeli ruh halinin belirgin ve keskin değişimlerine uğramasını tanımlar.
Majör Depresyon: Kişi, depresif, mutsuz, çaresiz, değersiz hisseder. Zevk aldığı şeylerden zevk almaz, çok uzun süreler mutsuz epizotlar yaşar.
Bipolar Bozukluk: Manik depresif bozukluk olarak da bildiğimiz bipolar bozuklukta, kişi manik ve depresif epizotlar arasında değişimler yaşar.
İnatçı Depresyon: Distimik bozukluk olarak da bilinen bu bozuklukta kişi majör depresyona belirtilerinin daha hafif belirtilerini gösterse de depresyon süresi çok uzun bir zaman yayılır.
Mevsimsel Depresyon: Özellikle gün ışığının değişimi ile ortaya çıkan bu duygudurum bozukluğunda, ana tetikleyici sonbahar ve ilkbahardır.
- Şizofreni Bozuklukları
Son bozukluk grubunda bulunan şizofreni bozukluğu, oldukça karmaşık bir rahatsızlıktır. Kişi, delüzyonlar, halüsinasyonlar, düşünce bozuklukları, inzivaya çekilme, motivasyon eksikliği gibi farklı belirtiler gösterebilir.
Zihinsel Sağlığın Bozulduğunu Gösteren Belirtiler
Zihinsel rahatsızlıkların erken belirtileri, bazen kişinin kendisi tarafından gözlenebilse de bazı rahatsızlıklarda bu mümkün olmamaktadır. Bu nedenle hem kendimizde hem de sevdiklerimizde gözlenebilecek erken belirtilere dikkat etmek önemlidir. Bu belirtiler;
– Her zaman zevk aldığı aktivitelerden artık zevk almamak, inzivaya çekilmek,
– Yeme alışkanlıklarının değişmesi, çok fazla ya da çok az yemek,
– Uyku alışkanlıklarının değişmesi, çok fazla ya da çok az uyumak,
– Sürekli kendini bitkin, yorgun hissetmek,
– Normal duyguların dışında duygular sergilemek,
– Akıl bulanıklığı yaşamak,
– Hiçbir şeyin önemi yokmuş gibi hissetmek,
– Her zamanki görevleri ve sorumlulukları yerine getirmekte zorlanmak,
– Kendine ya da başkalarına zarar vermeyi düşünmek,
– Sesler duymak, delüzyonlar yaşamak olarak sıralanabilir.
Bu davranış, tutum ve duygulara dair belirtiler gözlemlediğinizde hızlı bir şekilde uzman birinden yardım almak sağlığınız için çok önemlidir. Konya uzman psikolog tavsiyesi arayışında bize ulaşın ve Psikon Terapi profesyonelleri ile tanışın.