Terapi Nedir?
Psikoterapi, aynı zamanda konuşma terapisi veya genellikle sadece “terapi” olarak adlandırılan, duygusal sıkıntıları ve zihinsel sağlık sorunlarını hafifletmeyi amaçlayan bir tedavi biçimidir. Psikiyatristler, psikologlar, sosyal hizmet uzmanları veya lisanslı danışmanlar gibi çeşitli eğitimli profesyoneller tarafından sağlanabilir. Bireylerin, çiftlerin veya ailelerin yaşam seçeneklerini ve karşılaştıkları zorlukları inceleyerek ve anlayarak gerçekleştirilir. Terapi oturumları, lisanslı bir sağlayıcı ile bir danışan arasındaki yapılandırılmış buluşmaları içerir ve hayatlarının bir yönünü iyileştirme hedeflerine yöneliktir. Psikoterapi bir dizi tedavi türünü kapsar ve çeşitli stratejiler kullanarak bir dizi uzman tarafından uygulanır. Kritik olan, danışan veya hasta ile terapistin işbirliği yapması ve zaman içinde iyileşme ve olumlu değişiklikleri tanımlayabilmesidir.
Geniş bir kullanıma sahip olan çoğu terapi, iyi test edilmiş ve etkili bulunmuştur. Başlangıçta terapi aramak zor gelebilir – özellikle düşük gelirli veya kapsamlı sigortası olmayanlar için – ancak başarılı terapinin faydaları kelimenin tam anlamıyla hayatı değiştirici niteliktedir.
Konya Psikolog Terapisinin Çeşitleri
En çok kullanılan terapi çeşitleri şunlardır:
• Bilişsel Davranış Terapisi (BDT)
• Psikodinamik Terapi
• Diyalektik Davranış Terapisi
Bilişsel Davranış Terapisi
Bilişsel Davranış Terapisi (BDT), bir kişinin düşünceleri, duyguları ve davranışları arasındaki ilişkileri keşfetmeye odaklanan bir terapi türüdür. BDT sırasında bir terapist, kişiyle birlikte, sağlıksız düşünce kalıplarını ortaya çıkarmak ve bunların kendine zarar veren davranışlar ve inançlara nasıl neden olabileceğini aktif bir şekilde çalışacaktır.
Bu kalıpları ele alarak, kişi ve terapist birlikte, daha sağlıklı davranışlar ve inançlar ortaya çıkaracak olumlu düşünce biçimleri geliştirmeye çalışabilirler. Örneğin, BDT, birinin düşük özsaygıya neden olan düşünceleri (“Hiçbir şeyi doğru yapamam”) pozitif beklentilerle değiştirmesine yardımcı olabilir (“Bunu çoğu zaman yapabilirim, önceki deneyimlerime dayanarak”).
BDT’nin temel prensipleri, negatif veya yanlış inançları belirlemek ve bunları test etmek veya yeniden yapılandırmaktır. Genellikle BDT ile tedavi edilen bir kişinin, seanslar arasında negatif düşüncelerini daha gerçekçi düşüncelerle değiştirmeyi pratiğe koyduğu veya negatif düşüncelerini bir günlükte kaydettiği ödevleri olabilir.
BDT üzerine yapılan çalışmalar, depresyon, anksiyete bozuklukları, bipolar bozukluk, yeme bozuklukları ve şizofreni gibi çeşitli zihinsel hastalıklar için etkili bir tedavi olduğunu göstermiştir. BDT uygulayan bireylerde beyin aktivitesinde değişiklikler görülmekte, bu da terapinin aslında beyin işlevini iyileştirdiğini düşündürmektedir.
Bilişsel Davranış Terapisi, kullanımını destekleyen önemli miktarda bilimsel veriye sahiptir ve birçok zihinsel sağlık uzmanı BDT eğitimi almıştır, bu da onu hem etkili hem de erişilebilir kılmaktadır. Ancak, kamu sağlığı talebini karşılamak için daha fazlasına ihtiyaç vardır.
Psikodinamik Terapi
Psikodinamik terapinin amacı, geçmiş deneyimlere kök salmış olan negatif davranış ve duygu kalıplarını tanımak ve çözmektir. Bu terapi türü genellikle açık uçlu sorular ve serbest çağrışım kullanır, böylece insanlar zihinlerinde ne varsa onu tartışma fırsatına sahip olabilirler. Terapist daha sonra kişiyle birlikte bu düşünceleri ele alır ve bilinçaltındaki negatif davranış veya duygu kalıplarını ve bunların geçmiş deneyimler ve çözülmemiş duygular tarafından nasıl etkilendiğini veya etkileşimini tanımlamaya çalışır. Bu ilişkilendirmeleri kişinin dikkatine getirerek, kişi olumsuz davranışları ve duyguları nasıl aştığını öğrenmeye başlayabilir.
Psikodinamik terapi genellikle depresyon, anksiyete bozuklukları, borderline kişilik bozukluğu ve diğer zihinsel hastalıkların tedavisinde faydalı olabilir.
Diyalektik Davranış Terapisi
Diyalektik Davranış Terapisi (DDT), başlangıçta sıklıkla intihara eğilimli olan sınırda kişilik bozukluğu (SKB) olan bireyleri tedavi etmek amacıyla geliştirilmiştir. Zaman içinde, DDT, farklı zihinsel hastalıklara sahip kişileri tedavi etmek için uyarlanmıştır, ancak DDT ile tedavi edilen çoğu kişinin temel teşhisi SKB’dir.
DDT, büyük bir istisna ile BDT’ye dayanmaktadır: kabul etmeyi, rahatsız edici düşünceleri, duyguları ve davranışları mücadele etmek yerine kabul etmeyi vurgular. Bir bireyin başa çıkması zor olan düşünceleri, duyguları veya davranışları ile yüzleşmesine izin vererek, değişiklik artık imkansız görünmez ve birey, tedavi için kademeli bir plan oluşturmak üzere terapistleriyle çalışabilir.
DDT’de terapistin rolü, bireyin kabul ve değişim arasında bir denge bulmasına yardımcı olmaktır. Aynı zamanda bireyin, başa çıkma yöntemleri ve farkındalık uygulamaları gibi yeni beceriler geliştirmesine yardımcı olur, böylece birey, sağlıksız düşünce ve davranışları iyileştirme gücüne sahip olabilir. DDT’den geçen bireylere genellikle seanslar arasında bu yeni düşünme ve davranma yöntemlerini pratiğe koymaları talimatı verilir. Başa çıkma stratejilerini iyileştirmek, başarılı DDT tedavisinin önemli bir yönüdür.
Çalışmalar, DDT’nin zihinsel bir rahatsızlık yaşayan kişiler için anlamlı ve uzun süreli bir iyileşme sağlamada etkili olduğunu göstermiştir. Tehlikeli davranışların sıklığını ve şiddetini azaltmaya yardımcı olur, değişimi motive etmek için olumlu pekiştirmeyi kullanır, bireyin güçlü yönlerini vurgular ve terapide öğrenilenleri bireyin günlük yaşamına çevirmeye yardımcı olur.
Terapist Kimdir?
Terapistler veya psikoterapistler, lisanslı zihinsel sağlık profesyonelleridir ve danışanlere daha iyi bilişsel ve duygusal beceriler geliştirmeleri, zihinsel hastalık belirtilerini azaltmaları ve hayatlarındaki çeşitli zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı olmaları konusunda uzmanlaşmışlardır. Ancak, bu sadece bir terapistin ne anlama geldiğinin başlangıcıdır. Bir terapistin ne yaptığını tamamen anlamak için çeşitli terapötik yaklaşımları, lisanslama ve unvanları anlamak önemlidir.
Terapist Ne Yapar?
Terapistler, temel olarak danışanları ile bir araya gelir, yüz yüze veya çevrimiçi terapi yoluyla, zihinsel sağlık belirtilerini hafifletmek için çalışırlar. Ancak, bazı terapistler klinik araştırma veya danışmanlık ortamında çalışabilirler.
Terapistlerin danışanlarına sunabileceği yaygın hizmetlerin bir kısmı şe şekildedir:
• Dinleme
• Mevcut sorunları analiz etme
• Geçmişin mevcut duruma olan etkilerini analiz etme
• Danışanlara destek olma
• Bir arkadaş veya aile üyesinin sahip olabileceği önyargı olmaksızın danışanlara yardımcı olma
• Zihinsel sağlık durumlarını teşhis etme
• Zihinsel hastalık belirtilerini azaltma
• Danışanlara zihinsel hastalık belirtilerini yönetme konusunda yardımcı olma
• Zararlı davranış ve düşünce kalıplarını değiştirmelerine yardımcı olma
• Danışanlara kendilerini ve diğer insanları anlama konusunda yardımcı olma
• Duygusal, bilişsel ve iletişim becerileri öğretme
• Danışanlara duygusal, ilişkisel ve profesyonel çatışmaları etkili bir şekilde çözmeyi öğretme
• Danışanlara ayrılıklar, istismar, intihar düşünceleri, yas, travma, aldatma, cinsel saldırı ve daha fazlası gibi krizleri atlatmada rehberlik etme
• Danışanlara mevcut ilişkileri iyileştirmeyi ve yeni ilişkiler kurmayı öğretme
• Danışanlara derin nefes alma, meditasyon, düşünce egzersizleri gibi kendi kendine yardım becerilerini öğretme
• Non-direktif tavsiye ve öneriler sunma (terapiste bağlı olarak)
• Gerekirse danışanları psikiyatristlere, zihinsel sağlık tesislerine veya tıbbi uzmanlara yönlendirme
• Danışanlara kendilerini sevmeyi ve kabul etmeyi öğrenmelerine yardımcı olma
• Zihinsel hastalık ve terapiye dair utanç ve damgalamayı azaltma
