Narsistik kişilik bozukluğu olan bir kişi dışarıdan oldukça güçlü ve kendine güvenli görünebilir. Ancak narsistler, kendilerine dair konularda oldukça zayıftır. Kendilerine olan bakış açıları, düşünce ve davranış biçimleri başkalarına endekslidir. Böylece parçalanmış ve kırılgan benliklerini ve kendilerine güvenlerini onaylamaya çalışırlar.
Narsizm ifadesi ismini mitolojiden alır. Anlatıya göre Narcissus sudaki yansımasına aşık olmuş ve yansımasının kendisine karşılık vermesini beklerken ölmüştür. Bu anlatıda olduğu gibi günümüzde narsist kişiler, dışarıdan sadece ve sadece kendilerini sever gibi görünürler. Ancak bu oldukça yanlış bir kanıdır. Gerçekte narsist kişilik bozukluğu olan bir kişi kendini sevmekten çok uzaktır. Kendilerine duydukları şişirilmiş hayranlık aslında kendilerine olan nefreti maskelemek içindir. Çoğu zaman kendilerine duydukları nefreti itiraf etmezler. Bunun yerine başkalarını küçümseyerek eleştirirler. İçlerine bakmaktan ölesiye korkarlar çünkü sonucun yıkıcı olduğuna inanırlar. Duygusal olarak içten içe ölmüş gibidirler bu nedenle onaylanmak ve dolu dolu hissetmek için diğerlerine yönelirler. Maalesef kendilerine verilen sevgiyi takdir etmez, kendilerini gerçekten seven kişileri uzaklaştırırlar.
Narsistik Kişilik Bozukluğu Teşhisi Nasıl Konulur?
Narsist denildiğinde genellikle akla şişirilmiş egosu, otoriter ve küstah biri gelir. Ancak bir kişiye narsist teşhisi konabilmesi için kişinin grandiyöz tutum göstermesi, empati yoksunu olması ve aşağıdaki özelliklerden en az 5 tanesini sergilemesi gerekir.
Kendine önem verme konusunda grandiyöz tutum sergilemek, yetenek ve başarıları abartmak
Limitsiz güç, başarı, zeka, güzellik ya da aşk ile ilgili hayaller kurmak,
Kendisinin özel ve biricik olduğunu düşünmek, bu durumun sadece kendisi gibi özel insanlar ya da kurumlar tarafından algılanacağına inanmak
Aşırı hayranlık ihtiyacı duymak
Herhangi bir mantığı olmayan özel ve tatminkar davranışlar, isteklerine uyum beklemek
Kendi kişisel başarıları için başkalarından yararlanmak ve sömürmek,
Başkalarının istek ve duygularına karşı empati yoksunu olmak,
Başkalarına imrenmek ya da herkesin ona imrenmesini sağlamak
Küstah davranışlara ve tutumlara sahip olmak.
Yukarıdaki davranışları gösteren dışa dönük narsistlerin yanı sıra gizli içe dönük narsistlerle de karşılaşılabilir. Bu kişiler utangaç, mütevazı, kaygılı olabilirler. Bu kişilerin kendilerine dair algıları sönmüş ve yetersiz olabilir, depresif ve boş hissedebilirler.
Narsistik Kişilik Bozukluğunun Sebepleri
Narsistik kişilerle empati kurmak zordur. Ancak onların aslında bu şekilde davranmak istemediklerini de bilmek gerekir. Genellikle yeterli beslenme ve idealize etme isteğini karşılamayan bir anne gibi erken anne baba problemleri yüzünden doğal gelişimleri aksamıştır. Bazıları asıl sebebin anlayışlı bir anne ile olan aşırı yakınlık olduğuna inanır. Bazıları ise sebebi anne babaları tarafından zorlanmaya ve eleştirilmeye bağlar. Narsistik Kişilik Bozukluğu sebepleri hakkında halen çalışmalar devam etmektedir.
Sevdiğimiz Birinin Narsist Olduğunu Nasıl Anlarız?
Narsistik kişilik bozukluğuna sahip kişiler bazen evde toplumdaki maskelerinden tamamen farklı davranabilirler. Bazen az önce güzel vakit geçirdikleri kişiyi size kötüleyebilirler. Romantik yakınlaşmadan sonra sizden onun özel oluşunu takdir etmenizi beklerler. Aşağılanma ve küçümsemeye karşı aşırı hassasiyetlerini korumak ve içlerinde yaşadıkları durumu kontrol etmek için istek ve eleştirilerle spesifik cevaplar verebilirler. İlişkilerin merkezinde kendileri vardır ve eşlerini kendilerinin bir uzantısı olarak görürler.
Birçok narsist aynı zamanda mükemmeliyetçidir. Başkalarının yaptığı hiçbir şeyi doğru bulmaz, takdir etmezler. Eşlerinin ya da sevgililerinin görevi onların hayranlık, hizmet, aşk ya da bir şeyler satın alma gibi sonsuz isteklerini yerine getirmektir. Eğer bu görevi yerine getirmezlerse onlardan ayrılırlar. Eşlerinin hasta olması ya da acı çekmesi onlar için önemsizdir. Narsistler hayır denmesinden hoşlanmaz hatta o daha isteklerini belirtmeden eşinin isteklerini anlamasını ister. İsteklerini elde etmek için eşlerini manipüle ederler, cezalandırırlar ya da suçlu hissettirirler.
Bir narsisti memnun etmeye çalışmak asla takdir edilmez. Bu tabanı delik bir kovayı doldurmaya benzer. Siz onu memnun etmeye çalıştıkça o sizin hatalarınızı bulmaya odaklanır. Anlık memnuniyetleri, aşağılayıcı cümleler ya da daha fazlasını talep etmek izleyebilir. Bir narsistle uzun süre birlikte olan kişi, soğuk, saldırgan, ulaşılamayan bir ebeveyne sahip olmanın ne demek olduğunu hissedebilir.
