Göz hareketi duyarsızlaştırma ve yeniden işleme terapisi (EMDR), göz hareketleri ile psikolojik rahatsızlığa neden olan duygu, düşünce süreçlerinin hatırlanması ve hafızadaki bu bilgilerin değiştirilmesine dayanan bir psikoterapi yöntemidir. France Shapiro tarafından 1987 yılında travma sonrası stres bozukluğunun tedavisi amacıyla ilk kez ortaya atılmıştır. EMDR, çoğunlukla 6-12 seans arasında sürmekle birlikte bireysel uygulanmaktadır.
Uygulama Aşamaları
Aşama (Danışan Geçmişi): Hastanın geçmişi incelenir ve tedavi planı hazırlanır. Travmatik yaşantıların ve hastayı rahatsız eden deneyimlerin tanınması, tedaviyi hangi yönde sürdürüleceğinin belirlenmesine yaramaktadır. Danışanın tedavi sürecine ne kadar hazır olduğu da yapılan planda etkilidir. Hedeflenen travmatik anılar bu aşamada belirlenir.
Aşama (Hazırlık): Terapist ve danışanın sağlıklı bir ilişki kurması için yapılan hazırlıktır. Tedavi sürecinin güvenli bir şekilde işlemesi için terapist, danışana birtakım yöntemler öğretebilir. Bunlar kişinin kendi kontrolünü sağlaması ve stresi azaltması amaçlı yapılmaktadır.
Aşama (Değerlendirme): Hedef, ilk aşamada belirlenen hedefler arasından seçilir. Bu sırada danışandan travmatik yaşantı ile alakalı aklında bir görsel canlandırması istenir. Bu görselden yola çıkarak kendi ile ilgili hem olumlu hem de olumsuz yargı belirlemesi gerekmektedir. Bu uygulama, danışanın bu yargıların doğruluğunu puanlanması ile devam eder. Son olarak danışandan rahatsızlık hissinin vücutta nerede yoğunlaştığını ifade etmesi beklenir.
Aşama (Duyarsızlaştırma): Danışanın hissettiği rahatsızlığı azaltmak için çift yönlü uyarımın yapıldığı aşamadır. Çift uyarım dokunma, göz hareketleri, işitme gibi yöntemler ile yapılır. Uyarım sırasında danışan belirlediği olumsuz yargıya ve vücudundaki rahatsızlık hissine yoğunlaşır.
Aşama (Yerleştirme): Danışandaki iyileşme seviyesi test edilir. Danışanın olumsuz yargılarının yerini olumlu yargıların alması beklenir. Hastanın olumsuz yargılarındaki değişimin önemi vurgulanır. Bir diğer beklenti ise hastanın rahatsızlık hissi yaşamadan anılarını canlandırabilmesidir.
Aşama (Beden Tarama): Olumsuz yargıların yerini olumlu yargılar aldıktan sonra vücuttaki rahatsızlık hissinin varlığı test edilir. Belirlenmiş anı ve olumlu yargılar zihinde canlandırılırken vücutta yapılan bu teste beden taraması denir. Beden taraması, yukarıdan aşağıya olmak üzere yapılır. Vücuttaki rahatsızlık veren uyarıcıların devam etmesi halinde rahatlama bildirilene kadar devam edilir.
Aşama (Kapanış): Danışanın iyileşmesi amaçlanan seansların sonu olumlu ya da olumsuz bir şekilde sona erer. Olumsuz sonuçlanması durumunda danışan, yeni düşünce ve duygusal gelişimi, fiziksel uyarıcılar ile karşılaşabileceği konusunda bilgilendirilir. Danışandan karşılaştığı yeni durumları not etmesi beklenir.
Aşama (Yeniden Değerlendirme): Terapi sürecinin danışandaki etkileri üzerine değerlendirmenin yapıldığı aşamadır. İhtiyaç varsa bundan sonraki süreçte neye odaklanılacağı belirlenir, tedavinin ne kadar fayda ettiği açıklanır.
