Çekingen kişilik bozukluğu, kaçıngan kişilik bozukluğu ya da avoidant kişilik bozukluğu adıyla da bilinir. Çekingen kişilik bozukluğu nedir sorusunun en kısa cevabı, kişinin sürekli sosyal çekingenlik göstermesi, yetersiz hissetmesi, reddedilmeye karşı aşırı hassas olması ve tüm bu özelliklerin, özel ve iş hayatında problemlere sebebiyet vermesidir. Bu kişiler, reddedilmemek için kaçıngan davranışlar sergilerler, çünkü reddedilmek aşırı bir acıya sebep olur. Çekingen kişilik bozukluğunun toplumda görülme sıklığı %2 oranındadır ve hem kadınlar hem de erkekler bu bozukluktan mustariptir.
Çekingen Kişilik Bozukluğu Belirtileri
Bu bozukluğa sahip kişiler, birçok benzer belirti gösterir;
– Sosyal ortamlara ve olaylara karşı çekingen davranışlar göstermek,
– Kendini eksik ve veya yetersiz hissetmek,
– Olumsuz bir değerlendirme ya da yoruma karşı aşırı hassas olmak,
– Yanlış bir şey söylemek ya da yapmak kaygısını taşımak,
– Beğenilme ve kabul edilme isteği duymak,
– Reddedilmekten korktuğu için birçok durumdan kaçınmak,
– Yakın ilişkiler kurmaktan, özel duygularını paylaşmaktan çekinmek,
– Sosyal durumlardan ve aktivitelerden kaçınmak,
– İş yerinde sosyal etkileşim gerektiren durumlardan ve buna bağlı terfilerden kaçınmak,
– Çatışmalardan kaçınmak, herkesin kendisini sevmesini istemek,
– Düşün bir özgüvene sahip olmak,
– Girişimci olamamak,
– Aşırı derecede öz farkındalık taşımak,
– Kendini sosyal anlamda eksik ve aşağıda görmek,
– Kendini izole etmek,
– Sosyal iletişim başlatmakta zorlanmak,
– Sosyal durumlarda aşırı kaygı duymak,
– Aktivitelerden keyif alamamak,
– Karar vermekten kaçınmak,
– Eleştiriler ya da kabul görmeme durumunda aşırı derecede üzülmek, kırılmak,
– Doğal ve sıradan durumlarda bile negatif bir yön bulmak,
– Yakın arkadaşlara ve sosyal bağlantılara sahip olmamak,
– Yeni şeyleri denemekten kaçınmak
Çekingen Kişilik Bozukluğu Nedenleri
Çekingen kişilik bozukluğuna ne sebep olur sorusunun birden çok cevabı bulunur. Bu sebepler, genetik, çevresel, sosyal ve psikolojik faktörlerden beslenebilir. Özellikle çocukluk döneminde duygusal istismara uğramış, eleştirilmiş, alay edilerek küçük düşürülmüş kişiler, anne babalarından yeterli sevgi ve ilgiyi görememiş bireyler, yaşıtları tarafından reddedilmiş, kabul görmemiş insanlar da çekingen kişilik bozukluğu görülebilir. Genellikle bu kişilik bozukluğuna sahip kişiler, çocukken utangaçtır ve yaşları ilerlese de utangaçlıkları geçmez.
Çekingen Kişilik Bozukluğu Tanısı
Çekingen kişilik bozukluğu genellikle yetişkin yaşlara erişildiğinde tanı konulan bir rahatsızlıktır. Çünkü çocukluk yıllarında kişilik hala oluşmaya devam ettiği için tam bir tanı konması bazı durumlarda mümkün olmamaktadır. Çekingen kişilik bozukluğu teşhisi bu konuda uzman kişilerce yapılır. Psikologlar ve psikiyatristler gibi uzmanlar tarafından kişinin, geçmişi, gösterdiği belirtileri, risk faktörleri değerlendirilmeye tabi tutularak teşhis konur. Bu teşhisin konulabilmesi için aşağıdaki kriterlerden en az dördünün kişide bulunması gerekir;
– Eleştiriden, reddedilmeden ve kabul görmemeden korkma nedeniyle özellikle sosyal iletişimin söz konusu olduğu mesleki aktivitelerden kaçınma,
– Başkalarının kendisinden hoşlandığına ikna olana dek başkalarıyla bir araya gelmeye istek duymama,
– Dalga geçilmekten ve küçük düşmekten korktuğu için yakın ilişkilerden kaçınma,
– Sosyal durumlardaki reddedilme ve eleştiriler konularıyla fazlasıyla meşgul olma,
– Yetersiz hissettiği için yeni sosyal durumlardan kendini geri çekme,
– Sosyal olarak kendini az, yetersiz ve aşağı bulma,
– Utanmamak için risk almaktan ve yeni şeyler denemekten kaçınma
Çekingen Kişilik Bozukluğu Tedavisi
Birçok çekingen kişilik bozukluğuna sahip kişi, profesyonel yardımı ancak depresyon ya da kaygı gibi başka problemler yaşadığında aramaya başlar. Bu problemler nedeniyle bir uzmandan yardım almaya başladıklarında meselenin kaynağı olan çekingen kişilik bozukluğu ortaya çıkar. Çünkü çekingen kaçıngan kişilik bozukluğuna sahip kişiler, kendilerini sosyal anlamda zorlayacak durumlardan kaçınır ve duygularını ve düşüncelerini paylaşmakta zorlanırlar. Bu nedenle kendilerini izole eden bu kişilerin bir terapistle görüşmesi oldukça zorlayıcı bir ilk adımdır.
Ancak ilk adım atıldıktan sonra, psikodinamik terapi ve bilişsel davranışçı terapiyi de içine alan bir konuşma terapisi Çekingen kişilik bozukluğu tedavisi için fazlasıyla faydalıdır. Çekingen kişilik bozukluğu ilaçları başlığı altında özel bir ilaç bulunmamaktadır. Çekingen kişilik bozukluğu ilaçlı tedavi söz konusu olduğunda, depresyon ve kaygı bozukluğu gibi semptomları azaltacak bazı ilaçlardan bahsedilebilir.
Siz de Konya çekingen kişilik bozukluğu tedavi önerileri konusunda arayışta iseniz bizi arayarak Psikon Terapi’nin uzman kadrosundan yardım alabilirsiniz.
