Kendinizi, ihtiyacınız olmayan şeyleri satın alırken mi buluyorsunuz? Satın aldığınız ama kullanmadığınız eşyalar yüzünden evinizde hep bir kaos mu hakim? Negatif düşüncelerden kurtulmak, kendinizi iyi hissetmek için sınırsız ve akıl dışı harcamalar yapıyor, ekonomik durumunuza zarar mı veriyorsunuz?
Cevabınız evet ise bu davranışınızın aslında bir bağımlılık olduğu söylenebilir. Alışveriş bağımlılığı omniomanya adı ile de bilinir. Kişinin kompulsif bir şekilde, iyi hissetmek, kaygı ya da depresyon gibi olumsuz duygu ve düşüncelerden kurtulmak için alışveriş yapmasını işaret eder.
Tüm davranışsal bağımlılıklar gibi alışveriş bağımlılığı da kişinin hayatının birden çok yönünü olumsuz etkiler. Amerika’da yaşayan insanların %6’sı bu bağımlılıkla baş etmeye çalışmaktadır. Sosyal olarak en kabul gören bağımlılıklardan biri olan alışveriş bağımlılığı özellikle satın alma davranışını destekleyen reklamlar, sosyal medya ve geleneksel medya kanalıyla beslenmektedir. Alışveriş bağımlılığı olan kişiler, alkol ya da kumar bağımlılığı olan kişiler gibi tüketim toplumu içerisinde çok fazla göze batmasa da hayatları ciddi bir şekilde etkilenir.
Alışveriş bağımlılığı ve normal alışveriş yapmak arasında farklar bulunur. Kişi normal alışveriş esnasında daha çok ihtiyacı olan ürün ve hizmetlere yönelir. Maddi durumlarının el vermediği şeyleri satın almazlar. Ancak bağımlı kişi, alışveriş söz konusu olduğunda kendilerini durduramaz ve harcamalarını engelleyemezler. Bu nedenle sürekli para problemi yaşarlar. Alışveriş bağımlıları alışveriş ile özgüvenlerini yükseltmeye çalışırlar. Alışveriş yapmak onlar için diğer kişilerle iletişim kurmak için bir yöntemdir.
Alışveriş bağımlılığı hakkında bilmeniz gerekenler:
1. Tüketim çılgınlığı son yıllarda zirveye çıksa da alışveriş bağımlılığı çok daha eskiye dayanmaktadır. 19. Yüzyılın başlarında rastlanan bu bağımlılık 20. Yüzyıl ile birlikte psikiyatrik bir rahatsızlık olarak ele alınmaya başlanmıştır.
2. Alışveriş bağımlılığının ortaya çıkışı uzun yıllar öncesine dayansa da bu davranışın bir bağımlılık olup olmadığı konusunda uzmanlar tartışmalıdır. Bazıları bu davranış şeklini bağımlılık olarak görmez.
3. Alışveriş bağımlısı olan kişiler, alışveriş için daha çok zaman ve para harcarlar. Bu nedenle ciddi ekonomik problemler yaşarlar.
4. Alışveriş bağımlılığı takıntı bozukluğunda olduğu gibi obsesif kompulsif harcama davranışını da barındırabilir. Bu durumda alışveriş yapan kişi, aldığı ürünlerden mutlu olmaz ve harcama yapsa da tatmin olmaz.
5. Diğer bağımlılıklar gibi alışveriş bağımlılığı da kişinin hayatındaki zorluklar ve duygusal acılarla baş etmeye çalışması ile ortaya çıkar. Ancak bağımlılık kişinin hayatını daha da zor hale getirir.
